Նկարահանման համար  ես Ստեփանակերտ ժամանեցի փետրվարի 25 -ին: Ինչպես պարզվեց՝ հենց իրադարձությունների ժամանակ: Այդ գիշեր հայկական ջոկատները գրոհել էին Խոջալու գյուղի վրա, որտեղից ադրբեջանական ուժերը գնդակոծում էին Ստեփանակերտը և որտեղ գտնվում էր Լեռնային Ղարաբաղի միակ օդանավակայանը:

Ես հարձակվողների երկրորդ շարասյան կազմում բժիշկների հետ էի գնում:  Խոջալուից մի քանի կիլոմետր  հեռավորության  վրա  հանկարծ տեսանք, որ մթության մեջ ամպ հիշեցնող ինչ-որ բան է դեպի մեզ  շարժվում: Տնքոցներ, ադրբեջաներենով ու հայերենով աղաղակներ, հայհոյանքներ: «Ամպը»՝ մարդկային  ամբոխ  էր:  Կիսահագնված մարդիկ, շատ երեխաներ…

«Մսխեթցի թուրքեր են, մենք նրանց գերի ենք վերցրել»-բացատրեցին նրանց հսկող  հայ զինվորները:

Թուրքական  ամբոխի  վերջում երեք երեխաների հետ մի կին էր գնում: Քայլում էր բոբիկ ՝ ձյան վրայով: Նա հազիվ էր շարժվում, հաճախ էր ընկնում: Պարզվեց՝ նրա  երեխաներից ամենափոքրը երկու օրական է: Երկու՜ օրական:

Ես այդ երեխային գիրկս առա և գնացի թուրքերի հետ: Երկուսս էլ  արցունք էինք թափում՝ և՛ ես, և՛այդ կինը:Գիշեր էր,  խառնաշփոթ… Չնայած իմ հագուստի վրա նշաններ կային, որոնց միջոցով հարձակվողները տարբերում էին միմյանց,  մի երկու անգամ ինձ  խփեցին հրացանի կոթով  և հայհոյեցին՝ շտապեցնելով:  Ես գիտեի, որ ինձ ոչինչ չի սպառնում, բայց ինչ-որ  րոպեի ընթացքում ես ինձ գերեվարված  զգացի: Ոչ մեկին չեմ ցանկանա:

Առավոտյան Խոջալույում էի: Գյուղը վառվում էր: Փողոցներում դիակներ էին: Ինքս անձամբ 7 զոհված համրեցի, մեկը միլիցիայի համազգեստով էր: Հետո մենք ինքներս ավտոմատային կրակահերթի տակ ընկանք: Տներից մեկում դիրքավորված ադրբեջանցի օմոնականներն էին:  Այդ տան մոտ մարտը մինչև երեկո ձգվեց և հայկական կողմի համար ավարտվեց  երկու զոհյալով և մի քանի վիրավորվածներով: Ի՞նչ պատահեց ոստիկաններին՝ զոհվեցին,  թե՞ մթնշաղի մեջ կարողացան փախչել, ես դա չգիտեմ:  

Խոջալույի  գրոհի   ժամանակ  366-րդ մոտոհրաձգային գնդի զինվորներ ես չտեսա: Բայց սեփական աչքերով եմ հետևել գրոհին նախորդող  բանակային զրահատեխնիկային և կրակոցներին:

… Երկու օրից  թուրքերին բաց թողեցին:  Հասցրին մինչև ճակատային գիծ՝ Ասկերանի շրջան, ցույց տվեցին ճանապարհը  և՝ «Քայլե՛ք» ասացին : Ճիշտ է, բոլորին ազատ չարձակեցին՝ 10 տղամարդու պատանդ թողեցին: Չնայած, ըստ հայերի խոստովանության, նրանցից  օգուտ չկա. այդ պատանդներին անգամ բենզինի մեկ տարայիհետ չես կարող փոխանակել: Նրանք ոչ մեկի պետք չեն, նրանք ոչ մեկինը չեն:

Նրանց հսկող զինվորները թուրքերի հանդեպ մարդկային էին վերաբերվում: Ղարաբաղյան դիմադրության ղեկավարներից մեկը՝ Ժաննա Գալստյանը, երեխաների համար իրեր էր բերել: Գուցե՞ ղարաբաղցի հայերն զգում են, թե որքան է  մսխեթցիների ճակատագիրը նման իրենց սեփական վիճակին:

Գերված թուրքերն ամենասարսափելի էր, որ այն օրերին ես  տեսա  Խոջալույում: Դրանք  մարդիկ  էին, որ երեք տարի առաջ Ուզբեկստանից փախել ու ադրբեջանական իշխանությունների կողմից  բնակվելու էին ուղարկվել Լեռնային Ղարաբաղ՝  տարածք,  ուր  մարտական գործողություններ  էին:  Խոջալուից  վտարվածների մեջ ծեր կանայք  կային, որոնք  պետք է հիշեին 1944 թվականի  Վրաստանից աքսորը: Այժմ  նրանց երրորդ արտաքսումը եղավ…Վերջի՞նը:

Աղբյուրը՝ «Մոսկովսկի  կոմսոմոլեց»("Московский Комсомолец"), մարտ 1992 թ.

Համեմատել 2010 թվականի Vesti.Az –ի հարցազրույցի հետ у

ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ